نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی پورزرین ¹
• مهدی فلاح خاریکی ²
• جواد نیک نژاد ³

¹ دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، واحد آیت اله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران.

² استادیار، گروه حقوق خصوصی، واحد آیت اله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران.

³ استادیار گروه حقوق خصوصی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

یکی از جنبه‌های جبران خسارت، نوع معنوی آن است. این مهم در نظام حقوقی اکثر کشورها بدان توجه شده و در کشور ما نیز به‌موجب قانون مسئولیت مدنی مصوب 1339 رسمیت یافته است.از سوی دیگر حتی با در نظر گرفتن مصونیت های شغلی در منصب قضا ، ممکن است خطاهایی از سوی قضات بعنوان یک انسان (جایز‌الخطا) در دادگاه‌ها و در فرایند دادرسی بروز یابد و خسارتی از نوع مادی یا معنوی به اشخاص وارد آید که عدم جبران آن خلاف عدالت و انصاف می باشد. این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی انجام‌شده و درصدد است که جبران این نوع از خسارت را که ناشی از خطای قضات می‌باشد، از دو جنبه الگوی ایرانی و فرانسوی بررسی نماید. نتیجه تحقیق اینکه در کشور ما، نظریه تعدد مسئولیت مدنی به رسمیت شناخته‌شده که در خصوص خسارت معنوی نیز صدق می‌نماید. درصورتی‌که این خسارت به سبب خطای قاضی ایجاد شود، می‌توان از جنبه‌های مختلف من‌جمله مادی و معنوی، خسارات را مدنظر گرفت و لیکن تشریفات رسیدگی به آن تا حدودی نامشخص بوده و دارای چالش‌هایی نیز می‌باشد. در کشور فرانسه نیز نظریه تعدد مسئولیت مدنی پذیرفته‌شده و لیکن تاحدی به سمت نظریه وحدت متمایل بوده و بدون اختصاص شعب ویژه به تخلفات قضات، دادگاه عالی‌تر به رسیدگی به موضوع پرداخته و لیکن طی حکم واحد، میزان جبران خسارت تعیین می‌گردد. هرچند که میزان تعیین‌شده برای خسارت معنوی ممکن است عادلانه نباشد، اما تشریفات رسیدگی به موضوع، تا حد زیادی با حق دادخواهی شهروندان تطابق دارد.

کلیدواژه‌ها

• جبران خسارت
• خسارت معنوی
• قضات
• مسئولیت مدنی

عنوان مقاله [English]

The Islamic-Iranian model of compensation for moral damage caused by the mistakes of judges and its comparison with the French model

نویسندگان [English]

• Ali Poorzarin ¹
• Mehdi Fallah Khariki ²
• Jawad NikneJAd ³

¹ PhD student in private law, Ayatollah Amoli Branch, Islamic Azad University, Amol, Iran.

² Assistant Professor, Department of Private Law, Ayatollah Amoli Branch, Islamic Azad University, Amol, Iran.

³ Assistant Professor, Department of Private Law, West Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

One of the aspects of compensation is its spiritual type. This importance has been taken into consideration in the legal system of most countries and it has been formalized in our country by the Civil Liability Law approved in 1339.On the other hand, even taking into account the occupational immunities in the office of a judge, mistakes may occur on the part of judges as human beings (errors are allowed) in the courts and in the proceedings, and material or moral damage may be caused to individuals that cannot be compensated. It is against justice and fairness. This research has been done by analytical-descriptive method and tries to investigate the compensation of this type of damage caused by the mistakes of judges, from two aspects of the Iranian and French models. The result of the research is that in our country, the theory of civil liability has been recognized, which also applies to moral damages. If this damage is caused by the mistake of the judge, the damage can be considered from various aspects, including material and spiritual, but the procedures for dealing with it are somewhat unclear and have challenges. In France, the theory of unity of civil responsibility is accepted and without assigning special br

کلیدواژه‌ها [English]

• Compensation
• Moral damage
• Judges
• Civil liability