نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو

2 هیات علمی/گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران

چکیده

این مقاله در چارچوب «جامعه‌شناسی جامعه شناسی»، به بررسی خودانتقادی های جامعه شناسان ایرانی در مورد وضعیت علم جامعه شناسی در ایران اختصاص دارد. برای این کار، با بهره گیری از ایدة مرتون، جامعه شناسی در ایران به مثابه یک «اجتماع علمی» شناسایی شده، همچنین داده‌های این پژوهش با مراجعه به آراء و نظرات خودِ جامعه‌شناسان ایرانی گردآوری شده است. در این پژوهش از روش تحلیل کیفی تلخیصی برای تحلیل خودانتقادی های درونی متون استفاده می‌شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که فقدان مساله‌محوری، پوزیتیویسم محوری، فقدان چارچوب نظری، عدم زیست اندیشمندان در جامع ایرانی و بی‌ارتباطی با جامعه مدنی و قصور عاملان علوم اجتماعی از سوی جامعه شناسان ایرانی به عنوان مشکلات اصلی این علم در ایران معرفی شده است. همچنین برخی نبود استقلال و آزادی و غیربومی بودن را از دیگر مشکلات این علم در ایران می‌دانند. این مقاله با رجوع به الگوی تحلیلی ترنر در مورد وضع جامعه شناسی در آمریکا نشان می دهد که این ویژگی ها به بعد هنجاری هرگونه فعالیت در اجتماع علمی جامعه شناسی در ایران بدل شد و عبور از این شرایط هنجارین، نیازمند پیوند مجدد اجتماع علمی جامعه شناسی در ایران با نوع زیست خاصِ جامعه ایران و مشارکت در برنامه های اصلاح اجتماعی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sociology in Iran from the perspective of Iranian sociologists

نویسندگان [English]

  • ali eskandari naddaf 1
  • hamid parsania 2

1 student

2 Faculty / Department of Sociology, University of Tehran

چکیده [English]

In the framework of "Sociology of Sociology", this article is dedicated to the study of Iranian sociologists' self-criticism about the situation of sociology in Iran. To do this, using Merton's idea, sociology in Iran has been identified as a "scientific community", and the data of this study has been collected by referring to the views and opinions of Iranian sociologists. In this research, the method of summative qualitative analysis is used to analyze the internal self-criticism of the texts. The results show that the lack of problem-oriented, positivism-oriented, lack of theoretical framework, lack of biologists in Iran and irrelevant to civil society and the negligence of social scientists by Iranian sociologists have been introduced as the main problems of this science in Iran. . Some also consider the lack of independence, freedom and non-nativeness as other problems of this science in Iran. This article, referring to Turner's analytical model of the sociological situation in the United States, shows that these characteristics became the normative dimension of any activity in the sociological scientific community in Iran, and overcoming these normative conditions requires reconnection of the sociological scientific community. In Iran with a special kind of life of Iranian society and participation in social reform programs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social Sciences
  • Nativist
  • Religious science
  • Positivist
  • post modern
  • Principles of Logical_Knowledge
آزاد ارمکی، تقی (1372). ظهور جامعه شناسی در ایران، تهران: کیهان فرهنگی.
آزاد ارمکی، تقی (1385). «جامعه­ شناسی و چالش‌های آن طی نسل‌های متعدد: گسست یا انباشتگی علمی؟»، مجموعه مقالات همایش مسائل علوم اجتماعی در ایران (تهران 13 و 14 اردیبهشت 1385)، تهران، انجمن جامعه ­شناسی ایران: 99-117.
آزاد ارمکی، تقی (1396). جامعه ­شناسی و رنج‌هایش، تهران: تیسا.
اباذری، یوسفعلی (1382).حل مسئله، نامه علوم اجتماعی، شماره 21.
اباذری، یوسفعلی (1385). میزگرد ملاحظاتی پیرامون برنامه آموزش رشته جامعه ­شناسی، مجموعه مقالات همایش مسائل علوم اجتماعی در ایران (تهران 13 و 14 اردیبهشت 1385)، صص 324-362.
ادریسی، افسانه (1378). بررسی و تحلیل محتوای مقالات جامعه شناختی مجلات و فصل نامه‌های علوم اجتماعی ایران، رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد تهران.
افشار، جواد (1385). جامعه ­شناسی به مثابه یک مسئله، مجموعه مقالات همایش مسائل علوم اجتماعی در ایران (تهران 13 و 14 اردیبهشت 1385)، صص 37-98.
ایمان، محمد تقی و نوشادی، محمد رضا (1390). تحلیل محتوای کیفی، پژوهش، شماره2: 15-44.
پارسانیا، حمید (1386). هفت موج اصلاحات، تهران: بوستان کتاب.
پی.ترنر، استیون و اچ.ترنر، جاناتان (1398). علم ناممکن تحلیلی نهادی از جامعه ­شناسی آمریکایی، سیدرضا مرزانی، تهران: ترجمان.
توسلی، غلامعباس (1385). درباره مسائل علوم اجتماعی، مجموعه مقالات همایش مسائل علوم اجتماعی در ایران (تهران 13 و 14 اردیبهشت 1385)، صص 14-20.
جمشیدیها، غلامرضا (1396). «واکاوی مؤلفه‌های رویکرد انتقادی و آسیب شناسی فرهنگی به علوم انسانی اجتماعی؛ از دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی»، معرفت فرهنگی اجتماعی، شماره 2: صص 31-54.
چلبی، مسعود (1385). ارزیابی نظری موقعیت کنونی نظریه اجتماعی با تاکید بر ایران، مجموعه مقالات همایش مسائل علوم اجتماعی در ایران (تهران 13 و 14 اردیبهشت 1385)، 368-373.
خانیکی، هادی (1389). مسئله‌گریزی نظریه اجتماعی در ایران، مجله جامعه­ شناسی ایران، شماره 1: صص 179-200
خانیکی، هادی (1385). ارزیابی نظری موقعیت کنونی نظریه اجتماعی با تأکید بر ایران، مجموعه مقالات همایش مسائل علوم اجتماعی در ایران (تهران 13 و 14 اردیبهشت 1385)، صص 368-373.
رفیع پور، فرامرز (1381). موانع رشد علمی ایران و راه‌حل‌های آن، تهران: شرکت سهامی انتشار.
زمانی مقدم، مسعود (1394). «مسئلۀ عدم استفاده مناسب از نخبگان علوم انسانی و اجتماعی»، انسان شناسی و فرهنگ، https://anthropologyandculture.com
شریعتی، سارا (1385).میزگرد ملاحظاتی پیرامون برنامه آموزش رشته جامعه ­شناسی، مجموعه مقالات همایش مسائل علوم اجتماعی در ایران (تهران 13 و 14 اردیبهشت 1385)، صص 324-362.
شیخ زاده، حسین (1396). ناکارآمدی علوم انسانی در ایران و راهکارهای برون رفت از آن؛ با تأکید بر علم سیاست، دوفصلنامه علمی تخصصی مطالعات تحول در علوم انسانی،شماره هشتم، صص 31-47.
عبداللهی، محمد (1370). استاد صدیقی و جامعه ­شناسی در ایران، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 1 و 2، 
عبداللهی، محمد (1385). روند تحول دیدگاه‌ها و نظریه‌های جامعه­ شناسی در ایران در مقایسه با جهان، مجموعه مقالات همایش مسائل علوم اجتماعی در ایران (تهران 13 و 14 اردیبهشت 1385)، 363-367.
فاضلی، محمد (1386). ناکارآمدی جامعه ­شناسی در ایران، رشد علوم اجتماعی، شماره 37: صص 21-30.
کچویان، حسین و کریمی، جلیل (1385). پوزیتیویسم وجامعه ­شناسی در ایران، نامه علوم اجتماعی، شماره 28: صص 28-54.
کچویان، حسین (1389). تجدد شناسی و غرب شناسی حقیقت‌های متضاد، تهران: امیرکبیر.
کچویان، حسین (1392). گفتاری در باب مختصات جامعه ­شناسی ایرانی، کتاب ماه علوم اجتماعی،  شماره63: صص 4-10.
کریمی، جلیل (1385). جامعه­ شناسی کمی­ گرا، مجموعه مقالات همایش مسائل علوم اجتماعی در ایران (تهران 13 و 14 اردیبهشت 1385)، صص 160-199.
محسنی، منوچهر (1372). مبانی جامعه ­شناسی علم، تهران: کتابخانه طهوری.
نراقی، احسان (1348). هدف و روش تحقیقات اجتماعی در ایران، نامه علوم اجتماعی، موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی،   شماره3.