نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهرا سادات میرهاشمی ¹
• لیلا ثمنی ²
• حوریه نادمی ³

¹ استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران

² استادیار پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا(س)، دکترای فقه ، تهران، ایران.

³ کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران.

چکیده

نظر به اینکه قوانین حاکم برخانواده در ایران مبتنی بر فقه امامیه است، انتظار می‌رود نگرش عرفی به حقوق زوجه در ایران، منطبق با تعالیم فقه اسلام باشد. ازطرفی برخی باورهای عرفی موجود در جامعه، منشأ پندارهای ناصحیح در خصوص جایگاه زن در اسلام و به تبع آن در خانواده ایرانی شده و هجمه‌های ناروایی همچون ضدیت احکام اسلام با حقوق زنان را بر اذهان افراد جامعه تحمیل کرده است. لذا این پژوهش به روش تحلیلی-توصیفی نگرش‌های متداول عرفی به حقوق زوجه در خانواده را با سنجه فقه امامیه مورد ارزیابی قرار داده تا به شناسایی مصادیق متغایر آن جهت مشارکت در جهاد تبیین در خصوص جایگاه زوجه در اسلام دست یابد. یافته‌ها حاکی از وجود حداقل 16 عرصه متفاوت میان نگرش عرفی به حقوق زوجه با فقه امامیه است. این موارد ذیل سه مقوله‌ی کلی حقوق مالی زوجه (از قبیل میزان مهریه، کیفیت و کمیت نفقه، الزام پرداخت جهیزیه و اجرت‌المثل کارخانگی)؛ حقوق غیرمالی زوجه (مانند مضاجعه و انتخاب مسکن) و تعاملات زوجه با فرزندان (مثل شیردهی و کنترل تولیدمثل) قابل بررسی است. از نتایج تحقیق می‌‌توان به لزوم قانونمندسازی دیدگاه‌های فقهی متروک ‌شده توسط عرف‌های ناصحیح، لزوم اصلاح قوانین فاقد قابلیت یا ضمانت اجرا و لزوم آگاهی‌بخشی و تبیین نسبت به نگرش‌های عرفی متعارض با فقه امامیه، اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

• حقوق زوجه
• عرف
• فقه امامیه
• حقوق مالی
• حقوق غیرمالی
• زوجین

عنوان مقاله [English]

The contradiction in the wife's rights between the conventional view and the Islamic view

نویسندگان [English]

• Zahra Sadat Mirhashemi ¹
• Leila Samini ²
• Hoorieh Nademi ³

¹ Department of Islamic Law, Faculty of Theology, Alzahra University, Tehran, Iran.

² Alzahra University

³ Alzahra University

چکیده [English]

Given that the laws governing the family in Iran are based on Imami jurisprudence, it is expected that the customary view of wife rights in Iran is in line with the teachings of Islamic jurisprudence. On the other hand, some common beliefs in the society have become the source of incorrect notions about the status of women in Islam and consequently in the Iranian family, and have imposed unjust attacks such as the opposition of Islamic rules to women's rights on the minds of members of society. Therefore, this research has evaluated the common customary attitudes towards the rights of the wife in the family by analytical-descriptive method with the measure of Imami jurisprudence in order to identify its variable examples for participating in the jihad of explaining the position of the wife in Islam. The findings indicate that there are at least 16 different areas between the customary view of the wife's rights and Imami jurisprudence. These include the three general categories of the wife's financial rights, The wife's non-financial rights, and the wife's interactions with children can be examined. Among the results of the research, we can point to the need to legalize the jurisprudential views abandoned by incorrect customs, the need to amend laws without the ability or guarantee of implementation, and the need for awareness and explanation of customary attitudes in conflict with Imami jurisprudence.

کلیدواژه‌ها [English]

• wife's rights
• custom
• Iranian law
• Islamic jurisprudence