نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مجید مزیدی شرف آبادی ¹
• سحر ذکاوت ²
• خشایار قاضی‌زاده ³

¹ دانشجوی دکترای رشته تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی دانشگاه شاهد تهران

² دانشجوی دکتری تخصصی، رشته‌ تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی، دانشگاه شاهد، تهران

³ استادیار، دکترای تخصصی پژوهش هنر، گروه هنر، دانشگاه شاهد تهران

چکیده

کالاهای فرهنگی مصرفی نظیر نوشت‌افزارها، تأثیرات مستقیمی بر هویت فرهنگی جامعه دارند. اهمیت حفظ هویت و ارزش‌های فرهنگی جامعه، این ضرورت را ایجاد می‌کند تا برای طراحی و تزئین نوشت‌افزارها از الگوهای هنر ایرانی استفاده شود. نگاره‌های شاهنامه طهماسبی منبعی غنی از نقوش و الگوهای تزئینی است و نگاره خواب دیدن ضحاک، دارای تنوع نقوش تزئینی هندسی زیادی است. هدف پژوهش شناسایی نقوش هندسی نگاره خواب دیدن ضحاک در شاهنامه طهماسبی و کاربست آن در طراحی کالاهای فرهنگی یعنی نوشت‌افزارها است. پرسش‌ها عبارتند از: 1- انواع نقوش و ترکیب‌بندی‌های هندسی (گره‌های هندسی) در نگاره خواب دیدن ضحاک شامل چه نقوشی هستند؟ 2- چگونه می‌توان انواع نقوش و ترکیب‌بندی‌های هندسی (گره‌های هندسی) را در نگاره خواب دیدن ضحاک، در طراحی کالاهای فرهنگی نظیر نوشت‌افزار (دفتر و خودکار) به‌کار برد؟ پژوهش پیش‌رو با تجزیه و تحلیل کیفی اطلاعات کتابخانه‌ای و اسنادی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی انجام شده و نمونه‌ مورد بررسی شامل نگاره‌ خواب دیدن ضحاک اثر میرمصور است و نتایج نشان می‌دهد 26 ترکیب هندسی در این نگاره وجود دارد که این ترکیب‌ها از 19 نوع نقش تشکیل شده‌اند و این نقوش هندسی، در طراحی 11 نمونه نوشت‌افزار یعنی 4 دفتر و 2 دفترچه و 5 خودکار به‌کار رفته است.

کلیدواژه‌ها

• کالاهای فرهنگی
• دفتر
• خودکار
• نقوش هندسی
• نگاره‌ی خواب دیدن ضحاک
• شاهنامه طهماسبی

عنوان مقاله [English]

Designing cultural products (Stationery: note book and pen) based on geometric patterns Zahak's dream painting in Tahmasp's Shahnameh

نویسندگان [English]

• Majid Mazidi Sharaf Abadi ¹
• Sahar Zekavat ²
• Khashayar Ghazizadeh ³

¹ PhD student in Comparative and Analytical History of Islamic Art, Shahed University, Tehran

² PhD student of Comparative and analytical history of Islamic art, Faculty of Art, Shahed University, Tehran, Iran.

³ Assistant Professor, Faculty of Art, Shahed University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Cultural products such as Stationeries, have direct effects on the cultural identity of the society. Importance of preserving the identity and cultural values of the society necessitates the use of Persian art patterns in designing and decorating the Stationeries. Tahmasp's Shahnameh Paintings have great artistic value and have many decorative motifs. Also geometric motifs are one of the most important sorts of these motifs. Zahak's dream painting in Tahmasp's Shahnameh has a many variety of geometric motifs.The purpose is to identify the geometric motifs of Zahak's dream painting in and to use these patterns and motifs in the design of cultural products, Stationeries. Questions include: 1- What are the types of geometric motifs and patterns in Zahak's dream painting? 2- How to use the various geometric motifs and patterns in this painting, in the design of cultural products, such as Stationery (note book and pen)? In the study, library and documents information have been qualitatively analyzed with a descriptive-analytical approach and the case study includes the Zahak's dream painting. The results show that there are 26 geometric combinations in this painting, which are also composed of 19 types of patterns. These geometric motifs have been used in designing 11 samples of Stationery, 4 notebooks, 2 Small notebooks and 5 pens.

کلیدواژه‌ها [English]

• cultural products
• note book
• pen Geometric pattern
• Zahak's dream painting
• Tahmasp's Shahnameh