نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانش اجتماعی مسلمین، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

چکیده

در پژوهش‌های جدید حکمرانی، عمدتاً بر موضوعاتی مانند تکه تکه شدن قدرت میان سطوح دولتی و فرادولتی، تشویق تمرکززدایی از دولت و اتکاء بر انواع جدید مشاوره و مشارکت شهروندان، تمرکز می‌شود. این مساله در ادوار مختلف مطرح بوده اما آنچه مهم می‌نماید توجه به تفاوت‌هایی است که میان الگوهای مختلف حکمرانی برقرار است. پژوهش حاضر بر نسبت میان دو الگوی شناخته شده حکمرانی در جهان امروز، یعنی مدل «حکمرانی اسلامی» و مدل «حکمرانی خوب» تمرکز کرده است. در این نسبت، الگوی طراحی شده حکمرانی در نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان نمونه موردمطالعه از مدل حکمرانی اسلامی موردنظر قرار گرفته و هدف برآن داشته شده تا با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، به احصاء مضامین و تحلیل اصول محوری هریک از این دو مدل‌ پرداخته و از این رهگذار تفاوت‌های این دو مدل را در سطح بنیان‌های نظری آنها مورد بررسی قرار دهد.
نتایج پژوهش نشان می‌دهد، مدل حکمرانی اسلامی در جمهوری اسلامی ایران با مضامینی چون «حاکمیت خدا»، «وحی گرایی»، «شریعت‌ گرایی»، «اخلاق اسلامی»، «امامت و ولایت» قابل تشریح و توصیف است. اما الگوی حکمرانی خوب مضامینی چون «حاکمیت قانون»، «مسئولیت پذیری افراد»، «شفافیت»، «کارآمدی» و «پاسخگویی» به عنوان اصول بنیادین حکمرانی به شمار می‌آورد. مقایسه مبانی این دو الگو، بیانگر تفاوت و بعضا تضاد میان این دو است. به‌نحوی که حکمرانی اسلامی رو به سوی پیشرفت و تعالی مادی و معنوی انسان در قلمروی حاکمیت خداوند دارد اما حکمرانی خوب هدف-گذاری خود را مبتنی بر شاخص‌های توسعه اقتصادی-اجتماعی در ادبیات نظری مدرن قرار داده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of the Relationship between the Governance Model of the Islamic Republic of Iran and the Good Governance model

نویسندگان [English]

  • Ali Ghajari 1
  • Younes nourbakhsh 2

1 Phd Candidate in Islamic Social Knowledge, University of Tehran

2 Associate Professor of Sociology, University of Tehran

چکیده [English]

New governance research focuses mainly on issues such as the fragmentation of power between governmental and supranational levels, encouraging decentralization of government, and reliance on new forms of citizen consultation and participation. This issue has been raised in different eras, but what is important is to pay attention to the differences that exist between different governance models.
The present study focuses on the relationship between two well-known models of governance in today's world, namely the "Islamic Governance" model and the "Good Governance" model. In this regard, the designed model of governance in the Islamic Republic of Iran is considered as an example of the model of Islamic Governance and aims to use qualitative content analysis to enumerate themes and analyze the core principles of each of these two models To examine the differences between these two models at the level of their theoretical foundations.
The results show that the model of Islamic Governance in the Islamic Republic of Iran can be described with themes such as "God's sovereignty", "Belief in revelation", "Shari'a", "Islamic ethics". But the model of Good Governance considers themes such as "rule of law", "responsibility of individuals", "transparency", "efficiency" and "accountability" as the basic principles of governance. A comparison of these two models reveals the differences and sometimes contradictions between the two. As Islamic rule is towards the material and spiritual progress and excellence of man in the realm of God, but Good Governance has based its goal-setting on the indicators of development in modern literature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Governance&rdquo
  • Development&rdquo
  • Islamic Governance&rdquo
  • Good Governance&rdquo
  • &ldquo
  • Governance of the Islamic Republic of Iran&rdquo
الوانچی، قاسم؛ بدیسار، ناصرالدین (1398)، جایگاه سند چشم انداز بیست ساله 1404 در حقوق ایران، کنفرانس ملی حقوق در چشم انداز 1404.
بردبار، غلامرضا؛ ضرابی ­زاده، شیما؛ صالحی، طاهر (1394)، ارائه الگوی حکمرانی خدا مدار»، مدیریت اسلامی، سال 23، شماره 2.
بلیکی، نورمن (1390)، طراحی پژوهش­ های اجتماعی، ترجمه: حسن چاوشیان، تهران: نی.
جوادی آملی، عبدالله (1387)، جامعه در قرآن، قم: اسراء.
رضایی، حسن؛ دهقانی، روح الله؛ کیانپور، مهرداد (1392)، طراحی و تبیین مولفه­ها و شاخص­های اساسی حکمرانی اسلامی، تهران: مرکز بررسی­های استراتژیک.
ریتزر، جرج (1385)، نظریه­ های جامعه شناسی دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: علمی.
شولتسه، راینهارد (1389)، تاریخ جهان اسلام در قرن بیستم، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
شیروانی، علیرضا؛ الوانی، سیدمهدی؛ ذاکر اصفهانی، علیرضا (1392)، مدیریت دولتی و حکمرانی، اصفهان: انتشارات نگین ایران.
عطافر، علی؛ انصاری، محمداسماعیل؛ طالبی، هوشنگ؛ نیلی­ پور طباطبایی، سیداکبر (1388)، سند چشم انداز 1404، قانون برنامه چهارم توسعه و تحولات بنیادی مورد نیاز دانشگاه­ها، آموزش عالی ایران، دوره 1، شماره 4.
علی­حسینی، علی؛ قائمی، فهیمه؛ ابراهیمی، علی (1396)، بررسی روش مقایسه‌ای در مطالعات فلسفی- سیاسی، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، شماره 70.
عیوضی، محمدرحیم (1380)، قانون اساسی و جایگاه اجرایی آن (اولویت‌ها، و موانع، و پیامد‌ها)، حضور، شماره 36.
کدخدایی، عباسعلی؛ بهادری جهرمی، محمد (1397)، ضرورت تفسیر قانون اساسی در پرتو ویژگی های این قانون، مطالعات حقوق عمومی، دوره 48، شماره1.
کمالی، یحیی (1388)، حکمرانی خوب چیست؟، تدبیر، شماره 206.
محمدپور، احمد، (1389)، روش در روش، تهران: جامعه شناسان.
محمدپور، احمد(1390)، روش تحقیق کیفی ضد روش 1، تهران: جامعه شناسان.
معمارزاده، غلامرضا؛ احمدی، مسعود (1392)، مدیریت تطبیقی، تهران: انتشارات اندیشه­های گوهربار.
میدری، احمد (1383)، حکمرانی خوب: بنیان توسعه، تهران: مرکز پژوهش مجلس شورای اسلامی.
میدری، احمد (1385)، مقدمه ­ای بر نظریه حکمرانی خوب، رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 22.
Ahmed, Jashim Uddin.(2010). “Documentary Research Method: New Dimensions” ,Indus Journal of Management & Social Sciences, 4(1):1-14
Bevir, Mark (2012). Governance: A very short introduction. Oxford, UK: Oxford University Press
UNESCAP (2009). What is Good Governance, Accessed July
World Bank(1991). Managing Development–The Governance Dimension, Washington D.C., p. 1
World Bank(2003). Better Governance for Development in the Middle East and North Africa