نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابوالقاسم مسیح آبادی ¹
• حجت اله آتشی گلستانی ²
• علیرضا مهرآذین ³
• محمدرضا شورورزی ⁴

¹ استادیار، گروه حسابداری، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران نویسنده مسئول

² گروه حسابداری، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران.

³ استادیار، گروه حسابداری، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

⁴ دانشیار، گروه حسابداری، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران.

چکیده

در جوامع و اقتصادهای امروزی، شرکت‌ها نقش مهمی را در پیشرفت هر کشوری دارند. اما قرن اخیر شاهد جرایم، تخلفات و ناکارآمدی هیأت‌مدیره‌های شرکت‌های بزرگ بوده است. این وقایع هزینه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی زیادی را به وجود آورده‌اند. از طریق بررسی‌های دقیق، مشخص شده است که این موارد به خاطر عدم وجود اقدامات حاکمیت شرکتی بوده است. در ادبیات حاکمیت شرکتی، دو نظریه عاملیت و خادمیت با مفروضات متضاد درباره‌ی «مدل انسان»، ساختارهای متفاوتی برای هیأت‌مدیره‌ی شرکت‌ها پیشنهاد می‌دهند. تحقیق حاضر با نقد نظریه‌های غیربومی فوق و تبیین دیدگاه اسلامی «مدل انسان»، الگویی اسلامی ایرانی برای نقش هیأت‌مدیره ارائه می‌نماید. نتیجه‌ی این تحقیق بیان می‌دارد که در دیدگاه اسلامی همه‌ی اعضای هیأت‌مدیره نقش‌های نظارت و مشاوره را بر عهده دارند و هر دوی ابعاد مادی و معنوی انسان سبب انگیزش می‌شود. همچنین، علاوه بر تقویت خودکنترلی درونی، نیاز به کنترل بیرونی وجود دارد. لذا، بر اساس الگوی اسلامی ایرانی هیأت‌مدیره، حضور هر دوی اعضای موظف و غیرموظف هیأت‌مدیره که سطح بالایی از خودکنترلی و اعتقاد به پاسخگویی در برابر خداوند داشته باشند، برای پیشگیری از انحراف و تقلب، بهبود عملکرد شرکت‌ها و پیشرفت کشور مناسب است.

کلیدواژه‌ها

• الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
• هیأت‌مدیره
• نظریه‌ی کنترل اجتماعی
• نظریه‌ی عاملیت
• نظریه‌ی خادمیت

عنوان مقاله [English]

Islamic-Iranian Pattern of Behavior and Role of Corporate Board of Directors in Progress

نویسندگان [English]

• Abolgasem Masihabadi ¹
• hojatollah Atashi Golestani ²
• Alireza Mehrazeen ³
• Mohammadreza Shoorvarzy ⁴

¹ Assis tance Prof., Department of Accounting, Neyshabur Branch, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran

² Department of Accounting, Sabzevar Branch, Islamic Azad University, Sabzevar, Iran.

³ Assis tance Prof., Department of Accounting, Neyshabur Branch, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran

⁴ Associate Prof., Department of Accounting, Neyshabur Branch, Islamic Azad University, Neyshabur, Iran

چکیده [English]

In modern-day societies and economies, companies and corporations play a key role in
development of any country. This century, however, has witnessed crimes, corruptions,
and inefficiency of the board of directors of large corporations, imposing heavy social,
economic and political burdens on the country. A close and precise evaluation has indicated
that the problems have occurred for lack of measures by corporate governance. In
corporate governance, the two theories of "agency" and "s tewardship" with opposing hypotheses
on "model of man" propose different s tructures for the boards of directors of the
corporations. This research paper pursues a critical approach to these non-native theories
and while clarifying Islamic attitude toward "model of man", presents an Islamic-Iranian
pattern for the role of the board of directors. Results of this s tudy indicate that in Islamic
approach, all board members are endowed with roles for supervision and consultation.
Moreover, both material and spiritual aspects of man are causes of motivation in our
s tudy. Also, in addition to boos ting self-control, there is a need for control from outside
the corporation. Therefore, based on the Islamic-Iranian model of board of directors, the
presence of both executive and non-executive members of the board with high level of
self-control and s trong belief in responsiveness to God will be good for preventing fraud
and corruption, improving the performance of corporations and progress of the country

کلیدواژه‌ها [English]

• Islamic-Iranian pattern of progress
• board of directors
• social control theory
• agency theory
• s tewardship theory