نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، گرایش منابع انسانی، دانشکده علوم انسانی، گروه مدیریت، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران

2 مرکز تحقیقات کارآفرینی، ایده پردازی و تجاری سازی، گروه مدیریت، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.

چکیده

کارآفرینی و توسعه آن در مناطق روستایی یک استراتژی مهم برای توسعه اقتصادی و برون رفت از بحران هایی مانند فقر، بیکاری، مهاجرت بی رویه از روستاها و کمبود کالاهای مصرفی اساسی بحساب می آید. توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی به دلیل مشکلات عدیده ای که بواسطه محدودیت های دسترسی به منابع استراتژیک، شرایط محیطی و تغییر در ساختارهای فرهنگی دارد، با دشواری زیادی همراه است. اما سوال اینجاست آیا رویکرد مدیریت جهادی می تواند مدلی بهینه از توسعه کارآفرینی روستایی ارائه دهد؟ لذا، این پژوهش به شناسایی و تبین ابعاد توسعه مدل کارآفرینی روستائی را با این رویکرد مدیریت جهادی پرداخته است. پژوهش حاضر یک مطالعه با رویکر کیفی و مبتنی بر نظریه داده بنیاد می باشد. تمرکز تحقیق بر کارآفرینی روستایی در استان سمنان بوده است. نمونه گیری بر مبنای نمونه‌گیری غیراحتمالی، همچون نظری و هدفمند و گلوله‌برفی انتخاب و مطالعه شدند. داده‌ها با بهره‌گیری از سه ابزار مصاحبه و مشاهده‌های میدانی و مرور اسناد و مدارک آرشیوی، گردآوری شد و با استفاده از سازوکار کدگذاری، در سه مرحله کدگذاری باز و محوری و انتخابی تجزیه‌وتحلیل شد. برای این منظور، گروهی مشتمل‌بر 12 شرکت‌کننده از سه گروه کارآفرینان روستایی و کارشناسان و مسئولان منطقه ای و خبرگان و صاحب‌نظران فرامنطقه ای انتخاب شده اند. یافته ها نشان میدهد که کارآفرینی جهادی شامل سه مولفه روحیه جهادی، انگیزه جهادی و حرکت جهادی بعنوان مقوله محوری کارآفرینی روستائی میباشد و مقوله های علی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردی و پیامد ها به نوعی با کارآفرینی جهادی همسو هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing an Entrepreneurship Development Model in Rural Areas Based on Jihadism Management: An Application in In Iran

نویسندگان [English]

  • Mahdi Jamal 1
  • Younos Vakil Alroaia 2

1 PhD Student in Public Administration, Firuzkuh Branch, Islamic Azad University, Firuzkuh, Iran

2 Entrepreneurship and Commercialization Research Center, Department of Management, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran

چکیده [English]

Entrepreneurship and its development in rural areas is an important strategy for economic development and overcoming crises such as poverty, unemployment, rural migration and shortage of basic consumer goods. Entrepreneurship development in rural areas has faced many problems because of its limitations such as access to strategic resources, environmental conditions, and changes in cultural structures. But the question is whether the jihadi management approach can offer an optimal model of rural entrepreneurship development? Therefore, this study has identified and explained the dimensions of rural entrepreneurship model development with jihadism management approach. The present study is a qualitative approach based on grounded theory. The focus of research has been on rural entrepreneurship in Semnan province. Sampling was based on purposeful sampling and in-depth semi-structured interviews with 12 experts. Open, axial and selective coding has been used to discover and analyze categories. Findings show that jihadi entrepreneurship includes three components of jihadi spirit, jihadi motivation and jihadi movement as a central category of rural entrepreneurship and the categories of causal, contextual, interventionist, strategic and consequences are in line with jihadi entrepreneurship.

کلیدواژه‌ها [English]

  • " Development"
  • " Rural Entrepreneurship"
  • "Jihadism Management"
  • " Grounded Theory"
ارمند، پیمان و ذبیحی طاری، رضا (1388). «بررسی سبک مدیریت جهادی و سایر سبکهای مدیریتی»، دومین همایش ملی فرهنگ و مدیریت جهادی، تهران، وزارت جهاد کشاورزی.
استعلاجی، علیرضا (1391). «بررسی الگوی مدیریت روستایی در ایران با تاکید بر مدیریت محلی و مشارکتی دهیاری ها»، فصلنامه جغراقیا، 10(32): 239-258.
افتخاری، اصغر؛ زرگرزاده، محمد علی و شمشیری،مهدی(1397). «مؤلفه‌های مدیریت جهادی در بیانات امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)»، فصلنامه مدیریت نظامی، 18(70): 53-87.
بازرگان، عباس (1388). مقدمه ای بر روشهای تحقیق کیفی و آمیخته، رویکردهای متداول در علوم رفتاری، تهران: دیدار.
بدری، سیدعلی؛ رضوانی، محمدرضا و خدادادی، پروین (1398). «طراحی الگوی چالش‌های تدوین سیاستگذاری فضایی مناطق روستایی کشور» ، مجلس و راهبرد، 26(99): 5-34.
پورکریمی، بهاره و صبوری، محمدصادق (1390). «نقش کارآفرینی در توسعه پایدار روستایی»، اولین همایش ملی راهبردهای دستیابی به کشاورزی پایدار، اهواز، دانشگاه پیام نور استان خوزستان.
ثنائی پور, هادی (1398). «توسعه ی کارآفرینی در چارچوب گفتمان اقتصاد مقاومتی: رویکردی فراترکیب»، دوفصلنامه الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، 7(14): 42-77.
تنهایی، علیرضا؛ رحمانی ساعد، هادی و صبوری فر، قربان (1395). «عوامل مؤثر در توسعه مدیریت جهادی در ناجای آینده»، نشریه علمی مطالعات راهبردی ناجا. 1(2): 25-53.
حسینی، اسماعیل (۱۳۹۰). نقش کارآفرینی در توسعه مناطق روستایی بخش کاکی استان دشتی، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
حامی، سید محمد مهدی؛ قاضی، علی؛ پاسبان، امیر و جاجرمی، محمد (1398). «تبیین مدل کارآفرینی روستایی»، همایش ملی مطالعات جدید در کارآفرینی و مدیریت کسب و کار، سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان.
خامنه ای، سید علی (23/10/1392). بیانات ایشان در دیدار رئیس و اعضای شورای اسلامی، شهردار، معاونین و شهرداران مناطق مختلف تهران.
خان احمدی، اسماعیل و خیبری، سپهر (1384). «منشور مدیریت جهادی در اندیشه دفاعی امام خامنه ای(مدظله)»، فصلنامه مدیریت فراگیر 1(1): 70-82.
خسروی پور، بهمن و اسدی، زینب (1398). «نقش سازمان­های مردم نهاد در توسعه پایدار روستایی»، فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی ، 30(2): 35-48.
دانایی فرد، حسن (1384). تئوری پردازی با استفاده از رویکرد استقرایی: استراتژی مفهوم سازی تئوری بنیاد. مجله دانشور رفتار. 12(11): 57-70.
رضوانی، محمدرضا و نجارزاده، محمد (۱۳۸۷). «بررسی و تحلیل زمینه های کارآفرینی روستاییان در فرایند توسعه نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان براآن جنوبی استان اصفهان)»، توسعه کارآفرینی، سال اول، شماره دوم.
رضوانی، محمدرضا (1383). مقدمه ای بر برنامه ریزی توسعه روستایی در ایران ، نشر قومس.
رکن الدین افتخاری، عبدالرضا؛ طاهرخانی، مهدی و سجاسی قیداری، حمدالله (1388). «تحلیل ابعاد و عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی کشاورزی مناطق روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان خدابنده)»، فصلنامه روستا و توسعه، دوره ۱۲، - شماره ۳ .
شکوری، علی (1386). «بررسی نقش جهاد سازندگی در توسعه روستایی»، اولین همایش ملی فرهنگ و مدیریت جهادی، تهران، وزارت جهاد کشاورزی،
طوسی، رمضان؛ جمشیدی، علیرضا و تقدیسی، احمد (۱۳۹۳)، «کارآفرینی روستایی و تعیین عوامل مؤثر بر آن (مطالعه اموردی: روستاهای استان مینودشت)»، پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 3(8): 2-11.
فراهانی، حسین؛ رسولی نیا، زکیه، و اصدقی سراسکانرود، زهرا (1393). «عوامل اثرگذار بر رشد کارآفرینی در نواحی روستایی مورد: دهستان جابرانصار در شهرستان آبدانان»، اقتصاد فضا و توسعه روستایی. ۳ (۹) :۱-۱۶.
فراهانی، حسین و حاجی حسینی، سمیرا (1392). «ارزیابی ظرفیت های نواحی روستایی جهت توسعه کارآفرینی و توانمندسازی روستاییان مطالعه موردی: روستاهای بخش بخش شال شهرستان بوئین زهرا». پژوهشهای روستائی4(4): 715-748
فرجی سبکبار، حسنعلی؛ بدری، سیدعلی؛ سجاسی قیداری، حمدالله؛ صادقلو، طاهره و شهدادی خواجه عسگر، علی(۱۳۹۰). «اولویت­بندی توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی با استفاده از تکنیک پرومتی (مطالعه موردی: دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان خدابنده استان زنجان»، پژوهش های جغرافیای انسانی، ۷۵، ۵۳-۶۸ .
قاسمی سیانی، محمد (1388). «کارآفرینی و نقش آن در توسعه اقتصادی روستاهای ایرا ن، مجله مسکن و محیط روستا»، شماره 128 :28-43.
قائد علی، حمید رضا و عاشوری مهدی (1393). «مدیریت جهادی شیوهای تحقق یافته از مدیریت اسلامی»، فصلنامه مهندسی فرهنگی، 82(3):62-74
قدیری معصوم، مجتبی؛ چراغی، مهدی؛ کاظمی، نسرین و زارع، زهره (1393). «تحلیل موانع توسعه کارآفرینی در، نواحی روستایی مورد: دهستان غنی بیگلو، شهرستان زنجان»، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 3 شماره7، صص 3-17.
قربانی­زاده، وجه الله؛ الوانی، سیدمهدی و علی اصغرزاده رومیانی، حسین، (1394). «تحلیل محتوای متون سبک مدیریت جهادی»، مطالعات مدیریت انتظامی، 2: 219-250.
قمبر علی، رضوان و زرافشانی، کیومرث (۱۳۸۷). «شناسایی شاخص­های موفقیت کارآفرینان روستایی با استفاده از تحلیل مقیاس بندی چند بعدی»، توسعه کارآفرینی، 1(2): 131-160.
قهرمانزاده، نسترن؛ نظری قزوینی، سمیرا و رحیمی جعفری، حسین (1398). «توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی»، همایش ملی مطالعات جدید در کارآفرینی و مدیریت کسب و کار، سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان.
کرسول، جولیت (1394). پویش کیفی و طرح پژوهش، انتخاب از میان پنج رویکرد روایت پژوهی، پدیدارشناسی، نظریه داده­بنیاد، قوم­نگاری، مطالعه موردی. ویرایش دوم ترجمه حسن دانایی فرد و حسن کاظمی. تهران: انتشارات صفار.
لیدوست، سمیه؛ لشگرآرا، فرهاد و فرج اله حسینی، سیدجمال (1391). «اولویت­بندی موانع توسعه کارآفرینی زنان روستایی شهرستان گرمسار»، کنفرانس ملی کارآفرینی و مدیریت کسب و کارهای دانش بنیان، بابلسر، شرکت پژوهشی طرود شمال
گال، مردیت؛ بورگ، والتر و گال، جویس (1398). روشهای تحقیق کمّی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی، ترجمه جمعی از مؤلفان زیر نظر دکتر احمدرضا نصر اصفهانی، تهران: انتشارات سمت.
مرشدی­زاد، فاطمه (1393). «ارتباط مدیریت اسلامی و مدیریت جهادی و نقش آن در فرهنگ کارآفرینی»، اولین کنفرانس ملی تحقیق و توسعه در هزاره سوم، علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی آباد کتول.
مرکزآمار ایران (1395). نتایج تفصیلی سرشماری نفوس و مسکن. https://www.amar.org.ir
مقیمی، سید محمد (۱۳۸۳). «کار آفرینی و عوامل محیطی موثر بر آن»، مجله مدیریت فرهنگ سازمانی، شماره ۵.
نجفی کانی، علی اکبر؛ حسام، مهدی و آشور، حدیثه (۱۳۹۴). «سنجش وضعیت توسعه کارآفرینی در مناطق روستایی (مورد مطالعه: دهستان استرآباد جنوبی در استان گرگان)»، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال چهارم، شماره ۱۰.
هدایت­ نژاد، علی اصغر (1392). «تبیین ویژگی‌های مدیریت جهادی»، همایش فرهنگ و مدیریت جهادی، حوزه نمایندگی ولی فقیه در وزارت جهاد کشاورزی.
ورمزیاری، حجت؛ بابایی، محسن و کلانتری، خلیل(1399). «تبیین استلزامات ارتقاء نظام سیاست‌گذاری توسعه روستایی و عشایری ایران مبتنی بر سبک مدیریت جهادی» پژوهشهای روستائی 11(29): 214-233.
وکیل­الرعای، یونس و اقوامی، فرشاد (1392). اصول کارآفرینی، سمنان، انتشارات دانشگاه آزاد.
وکیل الرعایا، یونس(1398). توسعه کارآفرینی، تهران، انتشارات ترمه.
وکیل الرعایا، یونس و غریب، نرگس(1397). «مدیریت جهادی: نقش و اثر عوامل پیش ران و پس ران توسعه کارآفرینی در مناطق بیابانی و روستایی»، همایش بین المللی ظرفیت انقلاب اسلامی، کارآمدی و کارنامه نظام جمهوری اسلامی ایران، تهران،دانشگاه آزاد اسلامی.
Laukkanen, M. (2003). Exploring academic entrepreneurship: drivers and tensions of university‐based business. Journal of Small Business and Enterprise Development, 10(4):372-382 · DOI: 10.1108/14626000310504684
Petrin, T., & Gannon, A. (1997). Rural development through entrepreneurship. Rome: REU Technical Series (FAO)
Kaish, S. & Gilad, B. (1991). Characterisitics of opportunity search of entrepreneurs verses executive sources, interests, general alertness, Journal of Business Venturing, 6(1): 45-61
Levitas, R. (2000). Community, utopia and new labour. Local Economy, 15(3): 188-97
Creswell, J.W. (2007). Qualitative inquiry and research design, choosin among five approaches. 2end Edition. California: Sage Publication
Corbin, J.M., & Strauss, A.L. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. 3rd Los Angeles: SAGE Publications