نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

با عنایت به تدبیر مقام معظم رهبری مبنی بر قرار دادن سند الگوی پایه‌ی اسلامی ایرانی پیشرفت به عنوان سند بالادستی سیاست‌های کلی و قوانین برنامه ای کشور به شرط ارتقاء و تکمیل و حصول اطمینان از کفایت آن در جایگاه یادشده، این پرسش مطرح می گردد که آیا سند موجود به لحاظ شکلی و محتوایی در این جایگاه خطیر -که آن را در سلسله مراتب حقوقی پس از قانون اساسی قرار می دهد- قرار دارد یا نیازمند اصلاح و ارتقاء است؟ این مقاله با این فرضیه که جایگاه سند در نظام حقوقی در محتوا و نحوه نگارش آن تاثیر مستقیم دارد، با روش تحلیل انتقادی محتوای سند و مقایسه آن با اسناد یاد شده، مدعی است که سند الگو به دلیل وجود آسیب ها و نقاط خلا جدی در بخش های مختلف آن ازجمله؛ شباهت ساختاری و محتوایی با سیاست های کلی و عدم ابتکار در ارائه ادبیات متناسب با الگو به عنوان سند انتظار، نداشتن ارتباط و تناظر با مبانی، آرمان، رسالت و افق ترسیم شده در قانون اساسی، عدم توجه به اقتضائات تدوین و اعمال سند در چارچوب دولت اسلامی، عدم ترسیم ابعاد نظام اسلامی مطلوب محقق کننده و پیشران سند، عدم تبیین چارچوب جامعه اسلامی به عنوان مقدمه ایجاد تمدن نوین اسلامی و عدم تبیین مفاهیم حقوقی نیازمند تحول بنیادین ازجمله تغییر ادبیات، تعریف مفاهیم از منظر حقوق اسلامی، تبیین ارتباط با سایر اسناد حقوقی، حذف بخش تدابیر (واگذاری آن به سیاست های کلی) و ... با تکیه بر فقه نظام و دانش حقوق اساسی است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

اصلاح و ارتقاء سند الگوی پایه‌ی اسلامی ایرانی پیشرفت (به عنوان سند بالادستی نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران)

نویسنده [English]

  • AKBAR TALABAKI

چکیده [English]

با عنایت به تدبیر مقام معظم رهبری مبنی بر قرار دادن سند الگوی پایه‌ی اسلامی ایرانی پیشرفت به عنوان سند بالادستی سیاست‌های کلی و قوانین برنامه ای کشور به شرط ارتقاء و تکمیل و حصول اطمینان از کفایت آن در جایگاه یادشده، این پرسش مطرح می گردد که آیا سند موجود به لحاظ شکلی و محتوایی در این جایگاه خطیر -که آن را در سلسله مراتب حقوقی پس از قانون اساسی قرار می دهد- قرار دارد یا نیازمند اصلاح و ارتقاء است؟ این مقاله با این فرضیه که جایگاه سند در نظام حقوقی در محتوا و نحوه نگارش آن تاثیر مستقیم دارد، با روش تحلیل انتقادی محتوای سند و مقایسه آن با اسناد یاد شده، مدعی است که سند الگو به دلیل وجود آسیب ها و نقاط خلا جدی در بخش های مختلف آن ازجمله؛ شباهت ساختاری و محتوایی با سیاست های کلی و عدم ابتکار در ارائه ادبیات متناسب با الگو به عنوان سند انتظار، نداشتن ارتباط و تناظر با مبانی، آرمان، رسالت و افق ترسیم شده در قانون اساسی، عدم توجه به اقتضائات تدوین و اعمال سند در چارچوب دولت اسلامی، عدم ترسیم ابعاد نظام اسلامی مطلوب محقق کننده و پیشران سند، عدم تبیین چارچوب جامعه اسلامی به عنوان مقدمه ایجاد تمدن نوین اسلامی و عدم تبیین مفاهیم حقوقی نیازمند تحول بنیادین ازجمله تغییر ادبیات، تعریف مفاهیم از منظر حقوق اسلامی، تبیین ارتباط با سایر اسناد حقوقی، حذف بخش تدابیر (واگذاری آن به سیاست های کلی) و ... با تکیه بر فقه نظام و دانش حقوق اساسی است

کلیدواژه‌ها [English]

  • "سند الگو"
  • "سند انتظار"
  • "سیاست های کلی"
  • "دولت اسلامی"
  • "قانون اساسی"
  • "نظام اسلامی"
ابوالحسنی، محسن، آشنایی با مفاهیم حقوق عمومی؛ بررسی مفهوم سیاست‌های کلی نظام، پژوهشکده شورای نگهبان، گزارش شماره 13950019، 04/05/1395.
جاوید، محمدجواد (1388). نظریه نسبیت در حقوق شهروندی، تهران: انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
سبحانی نیا، محمد (1394). «کرامت اقتضایی انسان در بوته نقد»، پژوهشنامه معارف قرآنی، ش 22، 107-136.
سیاست‌های کلی برنامه پنجم و ششم توسعه کشور
صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی، (1364). اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، چاپ اول، جلد اول.
ویژه، محمدرضا (1390). مبانی نظری و ساختاری دولت حقوقی، تهران: انتشارات جنگل، چاپ اول.
قاضی شریعت پناهی، سید ابوالفضل (۱۳۹۷). بایسته‌های حقوق اساسی، تهران: میزان، چاپ پنجاه و هفتم.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، بررسی انتقادی الگوی پایه اسلامی ایرانی پیشرفت، کد گزارش 198-98، 18/1/1398، به آدرس: http://css.ir/Media/PDF/1398/03/21/636958727415303186.pdf    
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ارزیابی سند پایه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، گزارش شماره 16458، 12/3/1398، به آدرس:
https://rc.majlis.ir/fa/report/show/1146088
مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد سیاست‌های کلی مورخ 13/10/13766.pdf
https://www.mehrnews.com/news/4597964
http://css.ir/Media/PDF/1398/03/21/63695872741530318
https://www.farsnews.ir/news/13980311000448
نقدی-جدی-بر-الگوی-پایه-اسلامی-ـ-ایرانی/http://icih.ir
http://www.bou.ac.ir/Portal/home/?news/178643/693989/761715
https://farsi.rouhollah.ir/library/sahife-imam-khomeini/vol/21/page/289
http://conference.olgou.ir/page_665.html
http://www.olgou.org