نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری کارآفرینی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 استادیار گروه کارآفرینی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

این مقاله درصدد است بعد از شناخت ریشه‌های اخلاقی-مذهبی مؤثر در کارآفرینی نخستین سرمایه‌داری، اولاً نظر اسلام را در خصوص این ریشه‌های اخلاقی-مذهبی ارائه دهد و ثانیاً آموزه‌های اساسی‌ای را بیان کند که اهتمام به آن‌ها در فعالیت‌های کارآفرینانه از آسیب‌های نظام اقتصادی غربی ممانعت می‌کند. این پژوهش با روش اسنادی و معنی‌شناسی به انجام رسید. نتایج حاکی است برخی مؤلفه‌های اخلاقی-مذهبی در کارآفرینی نخستین سرمایه‌داری، مورد پذیرش اسلام نیست. به‌علاوه، "گسترده خواهی اقتصادی آزاد از هر قید" که ویژگی اخلاقی حاکم بر اقتصاد کنونی غرب است نه‌تنها با آموزه‌های اسلام که حتی با کتاب مقدس مسیحیت نیز مغایر است. اسلام اولاً توفیق‌طلبی را که از مهم‌ترین ویژگی‌های کارآفرینان است نه از طریق تقدیس ثروت‌اندوزی یا ایجاد اشتیاق به سود محض و گسترده‌خواهی اقتصادی، که با دعوت به عمران و آبادانی زمین، تحصیل نصیب دنیایی، و نهایتاً رحمت الهی برمی‌انگیزد، ثانیاً در جهت ارتقای زندگی شخصی و عمومی و درعین‌حال ممانعت از آسیب‌های سرمایه‌داری، کارآفرینان را به بیشینه‌سازی تلاش برای افزایش درآمد و به‌گردش درآوردن ثروت از طریق مکانیسم زکات، انفاق و ایجاد شغل توصیه می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative study on Islamic teachings and religious roots of entrepreneurship

نویسندگان [English]

  • mohammad amini 1
  • nader naderi 2
  • bijan Rezaei 2

1 Razi university

2 razi university

چکیده [English]

Abstract: This article aimed to identify the effective ethical-religious roots on primary entrepreneurship within capitalism, in order to firstly present Islam's view on the ethical-religious roots; and secondly, to state the basic teachings preventing the dilemmas that the Western economic system has been suffering from. The research was done by content analysis and semantic methods. The results suggest that some of the ethical-religious roots of primary entrepreneurship in capitalism are not accepted by Islam. In addition, “Economic greed” that isn’t acceptable in Islamic view, is contrary to the Bible too. Islam firstly, does not encourage achievement motivation, which is one of the most important characteristics of entrepreneurs, by sanctifying wealth and mere profit; Islam encourages it by inviting to development of the earth and ultimately to Allah mercy and grace. Secondly, in order to improve personal and public life while preventing the capitalist dilemmas, Islam advises entrepreneurs to maximize efforts to increase income and return wealth through zakat, charity and job creation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Entrepreneurship
  • Islamic Economics
  • Economic Progress
  • Achievement Motivation
  • Quran
  • Bible
قرآن کریم
ابن فارس بن زکریا، احمد(139)، معجم مقاییس اللغة، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ابن منظور، محمد(بی تا)، لسان العرب، بیروت-لبنان: دارالفکر للطباعه.
احمدپور داریانی، محمود و مقیمی، محمد(1392)، مبانی کارآفرینی، تهران: فراندیش
اسماعیلی یزدی، عباس(بی تا)، ینابیع الحکمة، قم: جمکران.
الن میک، سینز وود(1386)، دموکراسی در برابر سرمایه داری تجدید حیات ماتریالیزمِ تاریخی، ترجمه حسن مرتضوی، تهران: بازتاب نگار.
امیری، مهدی و امیری، زهره(1393)، مبانی و مؤلفه های کار و کارآفرینی در قرآن و روایات، مشکوة شماره124، صص42-59.
انجیل عیسی مسیح: ترجمه تفسیری عهد جدید(1357)، تهران: سازمان ترجمه تفسیری کتاب مقدس.
انصاری، مرتضی(1432ه.ق)، المکاسب، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
انیس، ابراهیم و منتصر، عبدالحلیم و الصوالحی، عطیه و خلف الله احمد، محمد(بی تا)، المعجم الوسیط، تهران: ناصرخسرو.
ایزوتسو، توشیهیکو(1361)، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، تهران: شرکت سهامی انتشار.
آمِدی، عبدالواحد(1385)، غررالحکم، ترجمه محمدعلی انصاری، قم: امام عصر.
بامول، ویلیام جی و لیتان، رابرت‌ای و شرام، کارل جی(1389). سرمایه‌داری خوب، سرمایه‌داری بد، و اقتصاد رشد و کارآفرینی، ترجمه خالصی و حبیبی، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
برنارد، لوییس(1387)، تمدن اسلامی، ترجمه غلامرضا جمشیدیها، تاریخ اسلام، دوره 9، شماره33-34، صص207-226
بشلر، ژان(1370)، خاستگاههای سرمایه داری، ترجمه رامین کامران، تهران: نشر البرز.
بیکر، ریموند ویلیام(1395)، پاشنه آشیل سرمایه داری پول کثیف و چگونگی احیای نظام بازار آزاد، ترجمه سجاد امیری، تهران: انتشارات دنیای اقتصاد.
ترجمه اناجیل اربعه(1375)، ترجمه محمدباقرحسینی خاتون آبادی، تهران: نشر نقطه (میراث مکتوب).
ترنر، برایان(1390)، ماکس وبر و اسلام بررسی انتقادی، ترجمه سعید وصالی، تهران: نشر مرکز.
چنگ، هاجون(1392)، نیکوکاران نابکار افسانه تجارت خارجی آزاد و تاریخچه پنهان سرمایهداری. ترجمه میرمحمود نبوی و مهرداد شهابی، تهران: کتاب آمه.
حجازی، سیدرضا(1391)، تبیین رفتار کارآفرینانه در پرتو مفهوم شاکله ی دینی، توسعه کارآفرینی، دوره5 شماره4، صص67-86.
حر عاملی، محمد(1416)، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم: موسسه آل البیت.
خنیفر، حسین. (بی‌تا)، کارآفرینی در ادیان و مکاتب (مطالعه موردی: نظام ارزشی اسلام)، بینا.
داب، موریس(1379)، مطالعاتی در زاد و رشد سرمایه داری، ترجمه حبیب‌الله تیموری، تهران: نشر نی.
دنهارت، رابرت بی(1388)، تئوریهای سازمان دولتی، ترجمه سیدمهدی الوانی و حسن. دانایی فرد، تهران: صفار.
دوسوتو، هرناندو(1386)، راز سرمایه چرا سرمایه داری در غرب موفق میشود و در جاهای دیگر شکست میخورد؟، ترجمه فریدون تفضلی، تهران: نشر نی.
دیلمی، حسن(1385)، غرر الأخبار و درر الآثار فی مناقب أبی الائمة الأطهار علی أمیر المؤمنین، قم: دلیل ما.
ری‌شهری، محمد(1422)، میزان الحکمه، بیروت-لبنان: دارالحدیث للطباعه و النشر.
زرشناس، شهریار(1383)، سرمایه سالاری کاپیتالیسم، تهران: کتاب صبح.
سبحانی، حسن و احقاقی، میثم و نادری، اسماعیل(1391)، کارآفرینی از منظر ادیان توحیدی با تأکید بر نظام اقتصادی اسلام، توسعه کارآفرینی، دوره 5 شماره4، صص188-169.
شولتز، دوان(1392)، نظریههای شخصیت، ترجمه یوسف کریمی و فرهاد جمهری و سیامک نقشبدی و بهزاد گودرزی، تهران: ارسباران.
شهید ثانی، زین الدین عاملی(1385)،  اللمعة الدمشقیة فی شرح روضة البهیة، قم: دارالتفسیر.
صادقی، علیرضا(1391)، نگاهی تحلیلی به کتاب دین و ظهور سرمایه داری (تاونی)، دین شماره174، صص54-62.
صدر، محمدباقر(1357)، اقتصاد ما یا بررسی مکتب اقتصادی اسلام، ترجمه عبدالعلی اسپهبدی، تهران: انتشارات اسلامی، جلد2.
صفار، محمد بن حسن(1404)، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد (ص)، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
صفوی، کوروش(1397)، درآمدی بر معنیشناسی، تهران: سوره مهر.
طباطبایی، سید محمدحسین(1349)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمدجواد حجتی، تهران: انتشارات محمدی.
طباطبایی، سید محمدحسین(1361)، قرآن در اسلام، تهران: دفتر انتشارات اسلامی.
طیبی، سید کمال و خانی زاده امیری، مجتبی و معینی، شهرام(1391)، تحلیل نظری مقایسه‌ای کسب و کار کارآفرینانه و غیرکارآفرینانه در اقتصاداسلامی، توسعه کارآفرینی، دوره5 شماره4، صص27-46.
عاشور، علی(1428)، موسوعه امیرالمؤمنین مسند الامام علی بن ابی طالب علیه السلام، بیروت-لبنان: دار نظیر عبود.
علی ابن ابیطالب علیه‌السلام(1990)، غرر الحکم و درر الکلم. قم: دارالکتاب الاسلامی.
عهدین، بی تا، بی جا.
غزالی، محمد(بی تا)، احیاء علوم الدین، ترجمهعبدالرحیم حافظ عراقی، بی جا: دار الکتاب العربی.
فریدتنکابنی، مرتضی(1380)، نهج الفصاحه، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
فوگن، هانس نوربرت(1385)، ماکس وبر، ترجمه محمود رامبد، تهران: هرمس.
قمی، عباس(بی تا)، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار مع تطبیق النصوص الواردة فیها علی بحار الأنوار، قم: اسوه.
کلاین، نائومی(1389)، دکترین شوک ظهور سرمایهداری فاجعه. ترجمه مهرداد شهابی و میرمحمود نبوی، تهران: نشر آمه.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407)، الفروع من الکافی، تدوین علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتاب الاسلامیه.
گلشنی، مهدی(1390)، از علم سکولار تا علم دینی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مجلسی، محمدباقر(1363)، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، نسخه هاشم رسولی و مرتضی عسکری و محسن امینی و جعفر حسینی و علی جلال شرخات، تهران: دار الکتاب الاسلامیه.
مجلسی، محمدباقر(1403)، بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمة الاطهار (علیهم السلام)، بیروت-لبنان: دار احیاء التراث العربی.
محمدی ری شهری، محمد(بی تا)، حکم النبی الاعظم صلی الله علیه و آله و سلم. قم: دار الحدیث.
محمودی، محمدجواد(1430)، ترتیب الأمالی: ترتیب موضوعی لأمالی المشایخ الثلاثة: الصدوق، و المفید و الطوسی. قم: بنیاد معارف اسلامی.
مدرسی، هادی(بی‌تا)، أخلاقیات الإمام علی أمیرالمؤمنین علیه السلام، بیروت-لبنان: دار العلوم، جلد1.
مطهری، مرتضی(1360)، مباحث اقتصادی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
مطهری، مرتضی(بی‌تا).آشنایی با قرآن،قم:دفتر انتشارات اسلامی­وابسته با جامعه مدرسین قم.
مقیمی، محمد و وکیلی، یوسف و اکبری، مرتضی(1392)، نظریه های کارآفرینی. تهران: دانشگاه تهران.
ملکی، امیرحسین و قلی پور، آرین و عابدی جعفری، حسن(1388)، بررسی آثار باورهای مذهبی بر گرایش به راه اندازی یک کسب و کار جدید، توسعه کارآفرینی، دوره1 شماره3، صص11-34.
مهرگان، نادر و کرامت‌فر، مهدی(1393)، سرمایهداری خیزش، خیانات، خدمات. تهران: نور علم.
نجارزاده، رضا و رضاقلی‌خانی، مهدیه زیوداری، مهدی(1387)، شکل‌گیری نظام‌های اقتصادی برمبنای اخلاق اسلامی و اخلاق سرمایه‌داری، جستارهای اقتصادی، دوره5 شماره10، صص7-37.
نوری، حسین بن محدتقی(بی تا)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت - لبنان: موسسه آل البیت لاحیاء التراث.
وبر، ماکس(1384)، اقتصاد و جامعه، ترجمه عباس منوچهری و مهرداد ترابی زاده و مصطفی عمادزاده، تهران: سمت.
وبر، ماکس(1387)، اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری، ترجمه عبدالمعبود انصاری، تهران: سمت.
هلاینر، کی.اف(1381)، شرایط اخلاقی رشد اقتصادی، ترجمه احمد تدین و شهین احمدی، تهران: هرمس.
Acs, Z. J. (2003). Entrepreneurial capitalism: if America leads will Europe follow? journal of small business and enterprise development, 10(1), pp. 113-117.
Audretsch, D. B., & Meyer, N. S. (2009). Religion, Culture and Entrepreneurship in India. International Public Affairs Conference. Indiana University.
Carswell, P., & Rolland, D. (2004). The role of religion in entrepreneurship participation and perception. Int. J. Entrepreneurship and Small Business, 1(3/4), pp. 280-286.
Carswell, P., & Rolland, D. (2007). Religion and entrepreneurship in New Zealand. Journal of Enterprising Communities:People and Places in the Global Economy, 1(2), pp. 162-174.
Hébert, R. F., & Link, A. N. (2009). A History of Entrepreneurship. New York: Routledge.
McClelland, D. C. (1961). The Achieving Society. Canada: D. Van Nostrand.
McClelland, D. c. (1965). N achievement and entrepreneurship a longitudinal atudy. Journal of Personality and Social Psychology, 1(4), pp. 389-392.
McClelland, D. C., & Alschuler, A. S. (1971). Achievement Motivation Development Project Final Report. Harvard University.
Mozaffari, M., Tabbodi, M., & Rahgozar, H. (2013). The Relationship between Spiritual Well-Being and Academic Achievement. Journal of Natural and Social Sciences, 2(3), pp. 3440-3445.
Richardson-McGee, F. D. (2016). Living Out Faith: Reflections on Motivation for Academic Achievement and Career Choice. DePaul University: (A Dissertation in Educational Leadership).
Sabiu, I. T., & Abdullah, A. (2018, January). An empirical analysis of the need for achievement motivation in predicting entrepreneurial persistence in Bumiputra entrepreneurs in Terengganu, Malaysia. International Journal of Business and Globalisation, 20(2), pp. 190-202.
Seabright, P. (2016, septembre) Religion and Entrepreneurship: a match made in heaven? ARCHIVES DE SCIENCES SOCIALES DES RELIGIONS. 175. PP201-219
Shane, S. A. (2007). A General Theory of Entrepreneurship: The Individual-opportunity Nexus. northampton: Edward Elgar.
Stückelberger, C., Cui, W., Lessidrenska, T., Wang, D., Liu, Y., & Zhang, Y. (2016). Entrepreneurs with Christian Values Training Handbook for 12 Modules. Geneva: Kingdom business college & Globethics.net.
Zwaag, E. v. (2015). The relation between religion and entrepreneurship. Rotterdam: ERASMUS UNIVERSITY ROTTERDAM (Master Thesis).