تلاش برای پیادهسازی الگویی کارآمد از حکمرانی مبتنی بر فرهنگ سیاسی اسلامی ـ ایرانی و ارزشهای بومی همواره یکی از دغدغههای اندیشمندان مسلمان بوده است. بر این اساس، کوششهای نظری فراوانی برای نیل به ...
بیشتر
تلاش برای پیادهسازی الگویی کارآمد از حکمرانی مبتنی بر فرهنگ سیاسی اسلامی ـ ایرانی و ارزشهای بومی همواره یکی از دغدغههای اندیشمندان مسلمان بوده است. بر این اساس، کوششهای نظری فراوانی برای نیل به این مقصود انجام پذیرفته است که در قالب نگارش ده ها عنوان مقاله، کتاب، و پژوهشهای دانشگاهی انتشار یافته است. بااین وجود، همچنان وجود کژکارکردیهای نهادی و ساختاری همچنان پاشنه آشیل تحقق این مهم است. بر این اساس، این مقاله با کاربست روش فراترکیب، به دنبال پاسخ به این پرسش است که الگوی اسلامی ـ ایرانی از حکمرانی خوب بر چه بنیانهای مفهومی بنا شده و نظریه تبیینکننده آن بر چه مقولاتی استوار است؟یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که الگوی اسلامی ایرانی از حکمرانی خوب بر پایه بنیانهای مفهومی و مقولات محوری همچون «تضمین سعادت دنیوی و اخروی افراد جامعه»، «نقد نگرش تک ساحتی به انسان در الگوی حکمرانی خوب پارادایم غربی»، «حاکمیت خوانش اسلام فقاهتی روزآمد و خردگرا» و «لزوم تحقق الگوی دینی از مردمسالاری» استوار است؛ همچنین مقوله مرکزی بالاتر قابل انتزاع از مقولات مذکور را میتوان در قالب «تحقق الگویی آرمانی مرجع از حکمرانی در پرتوی خوانشی روزآمد، مبتنی بر مقتضایات عصری، و جامعنگر از اسلام فقاهتی» تبیین نماییم.
چکیده
بر خلاف دیدگاههای سنتی که در آنها توسعه، مقولهای اقتصادی ارزیابی میشود، در رویکردهای جدید، توسعه حاصل اتخاذ رویکردهای اثربخش در جوامع دانسته میشود و طرفداران آنها معتقدند بنیانهای توسعه، ...
بیشتر
چکیده
بر خلاف دیدگاههای سنتی که در آنها توسعه، مقولهای اقتصادی ارزیابی میشود، در رویکردهای جدید، توسعه حاصل اتخاذ رویکردهای اثربخش در جوامع دانسته میشود و طرفداران آنها معتقدند بنیانهای توسعه، فرهنگی است. در همین حال حکمرانی خوب مجموعه نظریههایی است که از دهه 1980 با هدف توسعه همهجانبه کشورهای در حال توسعه مطرح شده است و بر نقش توأمان دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی در پیشرفت تأکید دارد و تمرکز بر شاخصهایی مانند رهبری، پاسخگویی، کارآمدی، اثربخشی، قانونمحوری، عدالت، برابری و مشارکت سیاسی را عامل اصلی پیشرفت توصیف میکند. در حالی که از سوی دیگر به نظر میرسد جمهوری اسلامی ایران برای صدور انقلاب اسلامی باید بتواند الگویی کارآمد از پیشرفت را به جهانیان ارائه دهد که قابلیت تقلید داشته باشد. عدم الگوسازی دنیوی و نیل به حیات طیبه، این گفتمان را در مقابل گفتمانهای مسلط و متخاصم ناکام خواهد گذاشت. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت برای اثربخشی و کارآمدی باید واجد کدام ویژگیهای بنیادین باشد؟ مقاله در پاسخ به پرسش مذکور، ضمن بهرهگیری از آموزههای نظریه حکمرانی خوب میکوشد تضمنهای بنیادین برای ترسیم الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را تبیین کند.